Liên minh Châu Âu EU chính thức huỷ lệnh cấm xe xăng từ năm 2035 – Cục diện mới của ngành năng lượng

Brussels, 16/12/2025 – Một “cú quay xe” lịch sử vừa diễn ra tại thị trường ô tô khó tính nhất thế giới: Ủy ban Châu Âu (EC) chính thức đề xuất huỷ bỏ lệnh cấm hoàn toàn đối với xe chạy xăng và dầu vốn được ấn định vào năm 2035. Quyết định này được giới quan sát đánh giá là sự nhượng bộ thực tế trước áp lực từ các cường quốc ô tô (Đức, Ý) và bối cảnh doanh số xe điện tại EU đang chững lại.

Thay đổi cốt lõi: Hạ mục tiêu giảm thiểu khí thải từ 100% xuống 90%

Thay vì yêu cầu cắt giảm tuyệt đối 100% lượng khí thải CO2 vào năm 2035 (đồng nghĩa chỉ cho phép xe thuần điện), EU đã điều chỉnh mục tiêu xuống còn 90% so với mức năm 2021. Khoảng dư địa 10% này là “phao cứu sinh” cho các hãng xe, cho phép họ tiếp tục sản xuất và kinh doanh xe động cơ đốt trong, với điều kiện đi kèm là phải sử dụng công nghệ hoặc nhiên liệu sạch.

EU cũng chấp nhận lùi thời hạn đạt mục tiêu cắt giảm trung gian (55%) sang năm 2032, giúp các hãng xe có thêm 2 năm để tái cơ cấu thay vì chịu phạt vào năm 2030.

Ba “cánh cửa” mới cho ngành nhiên liệu và ô tô

Quyết định huỷ lệnh cấm xe xăng khẳng định thị trường sau năm 2035 sẽ không còn là sân chơi độc tôn của xe điện (EV). Các công nghệ sau đây chính thức được công nhận:

• Xe chạy nhiên liệu tổng hợp (E-fuels): Loại nhiên liệu được sản xuất từ hydro xanh và CO2 thu giữ, cho phép động cơ nổ hoạt động mà trung hòa về carbon.
• Xe chạy nhiên liệu sinh học tiên tiến (Advanced Biofuels): Nhiên liệu từ rác thải nông nghiệp hoặc dầu ăn đã qua sử dụng (không cạnh tranh với nguồn thực phẩm).
• Xe Hybrid (PHEV & Range Extenders): Các dòng xe lai sạc điện hoặc xe điện có trang bị động cơ đốt trong nhỏ để sạc pin sẽ tiếp tục được lưu hành. Đây là giải pháp giúp giải quyết nỗi lo về quãng đường di chuyển (range anxiety) của người dùng.

Các chính sách và yêu cầu nhằm đảm bảo mục tiêu khí hậu

Để đảm bảo mục tiêu khí hậu không bị phá vỡ dù nới lỏng lệnh cấm, EC cũng đưa ra các cơ chế ràng buộc và khuyến khích mới:

• Tín dụng cho sản xuất xanh: Để bù đắp cho lượng khí thải từ ống xả, các nhà sản xuất ô tô phải chứng minh quy trình sản xuất của họ “xanh” hơn (sử dụng thép carbon thấp, vật liệu tái chế…).
• Phân khúc “Xe điện cỡ nhỏ” (Small EVs): Tạo ra một danh mục pháp lý riêng cho các loại xe điện nhỏ phục vụ đô thị với ưu đãi đặc biệt về thuế và điểm tín dụng khí thải.
• Điện hóa đội xe doanh nghiệp: Thay vì áp đặt hạn ngạch cứng nhắc, đề xuất hướng tới các biện pháp khuyến khích về thuế và tài chính để các công ty chuyển đổi đội xe (chiếm 60% doanh số xe mới) sang xe điện nhanh hơn.

Vì sao EU phải huỷ lệnh cấm xe xăng?

Quyết định này là hệ quả tất yếu của những áp lực đa chiều:

• Sức ép từ Đức, Ý và các nước Đông Âu: Ủy ban Châu Âu phải đối diện với sự phản đối từ Đức, Ý và khối 5 nước Đông Âu (Séc, Hungary, Ba Lan, Slovakia, Bulgaria). Nhóm này lo ngại việc “khai tử” xe xăng quá sớm sẽ khiến châu Âu mất quyền tự chủ công nghiệp và lệ thuộc vào xe nhập khẩu. Với Đông Âu, đây còn là vấn đề an sinh xã hội khi giá xe điện vẫn quá cao so với thu nhập.

• Khủng hoảng của các “Ông lớn” ô tô: Volkswagen, BMW, Mercedes… đang chịu sự tấn công dữ dội từ xe điện giá rẻ Trung Quốc và gánh lỗ khổng lồ từ mảng xe điện. Họ buộc phải kêu gọi duy trì động cơ đốt trong và xe Hybrid để nuôi bộ máy và bảo vệ hàng triệu việc làm.

• Bối cảnh toàn cầu: Sức cầu xe điện suy giảm và việc Mỹ cắt giảm ưu đãi xanh dưới thời ông Trump đã buộc EU phải tính toán lại. Họ chấp nhận lộ trình “dễ thở” hơn: lùi thời hạn đạt mục tiêu cắt giảm 55% sang năm 2032 và hạ mục tiêu năm 2035 xuống còn 90%.

Làn sóng phản đối

Quyết định huỷ lệnh cấm xe xăng không nhận được sự đồng thuận tuyệt đối. Trong khi Đức, Ý và Đông Âu ủng hộ, thì Pháp, Tây Ban Nha, các nước Bắc Âu và các Tổ chức vì môi trường lại bày tỏ sự phản đối gay gắt. Các quốc gia này lo ngại việc thay đổi chính sách liên tục sẽ làm mất niềm tin của các nhà đầu tư đã đổ hàng tỷ USD vào các nhà máy pin, đồng thời làm chậm tiến trình khí hậu mà EU đã cam kết.

Tuy nhiên, bất chấp những tranh cãi, các nhà phân tích quốc tế đánh giá đây là động thái lùi bước cần thiết. Trước những thách thức thực tế quá lớn về hạ tầng, tài chính và sự cạnh tranh, việc EU chấp nhận “thỏa hiệp” là cách duy nhất để cứu vãn nền công nghiệp ô tô châu Âu khỏi nguy cơ sụp đổ.

Câu hỏi thường gặp (FAQ) về quyết định huỷ lệnh cấm xe xăng của EU

Q: EU có cấm hoàn toàn xe xăng vào năm 2035 không?

A: Không. EU đã hạ mục tiêu cắt giảm khí thải xuống 90%. Xe xăng vẫn được phép hoạt động nếu sử dụng nhiên liệu tổng hợp (E-fuels) hoặc nhiên liệu sinh học.

Q: Xe Hybrid có bị cấm tại Châu Âu sau 2035 không? 

A: Không. Các dòng xe Plug-in Hybrid (PHEV) và xe có bộ mở rộng phạm vi (Range Extenders) vẫn được phép kinh doanh.

Q: Tại sao EU thay đổi quyết định vào phút chót? 

A: Do áp lực từ các nước sản xuất ô tô (Đức, Ý), lo ngại về sự thống trị của xe điện Trung Quốc, và hạ tầng trạm sạc chưa đáp ứng kịp nhu cầu thực tế.

Kết luận

Với sự điều chỉnh này, tương lai của ngành năng lượng giao thông sẽ chuyển dịch sang mô hình đa năng lượng (multi-energy). Xăng dầu truyền thống sẽ dần nhường chỗ cho E-fuels và Biofuels tại các trạm nhiên liệu, song song với việc phát triển hạ tầng sạc điện.

Nguồn:

1. https://www.reuters.com/business/autos-transportation/eu-relent-combustion-engines-ban-after-auto-industry-pressure-2025-12-16/
2. https://www.reuters.com/sustainability/climate-energy/factbox-whats-european-commissions-proposals-reverse-2035-combustion-engine-ban-2025-12-16/
3. https://www.reuters.com/business/autos-transportation/eu-relent-combustion-engines-ban-after-auto-industry-pressure-2025-12-16/